Aanpassing is een belangrijke voorwaarde voor het goed functioneren van groepen mensen. Aanpassing betekent: je verbinden met een groep en akkoord gaan met het gedrag dat in die groep wordt gevraagd. Aanpassing aan een groep doen we om uiteenlopende redenen, zoals: behoefte aan een plek, steun, veiligheid, verzorging(economische) of vervulling, We passen ons aan, aan een plek waar onze wensen en idealen het best kunnen worden gerealiseerd. Nu heeft aanpassing altijd gevolgen voor de eigen originaliteit en spontaniteit. Deze laten zich namelijk niet zo gemakkelijk vangen in het web en de wetten van de groep waarbinnen men functioneert. Een groepslid is zo continue aan het jongleren met het gegeven van aanpassen aan de groep en gehoor geven aan zijn/haar eigen ideeën en opvattingen. Wanneer de balans naar een van beide kanten doorslaat, ontstaat ofwel het probleem van inhouden, uithouden en onthouden ofwel dat van narcisme en asociaal gedrag.
Narcisme, asociaal en onaangepast gedrag zijn over het algemeen duidelijk waarneembaar. Na enige tijd van tolereren worden mensen met dit gedrag uiteindelijk door een organisatie verwijderd. Het gezonde organisme stoot de woekering af.
Inhouden, uithouden en onthouden is veel minder zichtbaar. Het woekert meer onderhuids. Het duurt ook langer voordat het zichtbaar wordt. Het begint met iets kleins, inhouden valt nog niet zwaar, het went. Maar het is net of dat kleine een magneet is voor meer van datzelfde. Het ongenoegen toont zich opeens op meer plekken en bij meer mensen. Om met de woorden van wijlen Toon Hermans te spreken: ‘ ‘t is net of het vlekje groter wordt..’
Naarmate de tijd verstrijkt en het ongenoegen groeit, wordt het steeds lastiger om het naar buiten te brengen. Inhouden, uithouden en onthouden wordt sterker, waardoor de druk, de werkdruk, groter wordt. Het vervolg van dit verhaal kent vele variaties. Van toch maar aan de orde stellen, flink uitbarsten, tot ziek worden of van baan veranderen. Mensen die zich teveel aanpassen en zich gaan inhouden, onthouden de organisatie wezenlijke informatie om te verbeteren. Zelf blijven ze met een druk opgezadeld die het werken niet prettiger maakt.
De neiging tot aanpassing vlakt communicatie in de dagelijkse werkpraktijk af en stimuleert tegelijkertijd de levendigheid in de ‘wandelgangen’. Deze communicatievorm maakt de organisatie minder scherp, vitaal en inspirerend. Kritiek wordt niet meer geuit om zaken te verbeteren maar om misnoegen kenbaar te maken. Mensen spreken elkaar niet meer aan en geven elkaar nauwelijks meer feedback; er is een neiging om een gezamenlijke vijand te zoeken. Het respect voor elkaar en de trots op de organisatie verdwijnt.
Ik denk niet dat er EEN wondermiddel is waarmee je het hierboven aangestipte ‘’gedoe’’ goed 'te lijf’ kunt gaan. Ik denk wel dat coaching (zie eerdere artikelen en boekpublicaties) in relatie met hoe je omgaat met mensen en organisaties in dit soort omstandigheden meer dan goed -en in een vroeg stadium- kan helpen. Over ‘relaties’ heb ik reeds eerder op linkedln iets gepubliceerd. Over niet al te lange tijd wil ik in dat verband nog iets op Linkedln zetten, zodat het ‘viral’ gaat….
Pim Driendijk en Joop van den Beuken
Reactie schrijven